ژئوپلتیک رسانه ای و تاثیر آن بر همگرایی اقوام در ایران؛مطالعه موردی سیمای جمهوری اسلامی ایران

ایران کشوری است با پیشینه ای تاریخی و چند هزار ساله و این امری است که هر ایرانی که امروز در مرزهای دولت مدرن ایران زندگی می کند باید در نظر داشته باشد. کشور ایران به مثابه دولت ملی پیشینه ای تقریبا صد ساله دارد اما به مثابه یک تمدن چند هزار سال و سرزمینی به مرتب پهناور تر از ایران کنونی را شامل می شود. ایران دارای ده ها قومیت، حدود پنجاه زبان، صدها گویش و ... است که هر یک از آنها دارای پیشینه تاریخی خود هستند، آداب و رسومی دارند و آیین هایی خاص خود را که بسیار با ارزش هستند در دل خود حفظ کرده اند. با وجود این، این تنوع فرهنگی و قومی بسیار گسترده ایران را در وضعیتی متناقض قرار می دهد: از یک سو ایران مدرن به مثابه یک دولت ملی نیاز به وحدت و یکپارچگی زبانی و فرهنگی و اجتماعی دارد و از طرف دیگر این یکپارچگی اگر بخواهد مدل خود را از سایر دولت های ملی به ویژه دولت های ملی اروپایی که در قرن نوزدهم تشکیل شدند، بگیرید، نه تنها امکان پذیر نیست، بلکه یک خطر هم محسوب می شود. البته منظور از یکپارچگی مطلق این نیست که یک زبان، یک فرهنگ و یک شیوه زندگی و ... به زور و یا با تشویق به همه تحمیل شود. چنین کاری ایجاد وحدت ملی نمی کند و برعکس ایجاد شکاف ملی می کند. این همان برنامه ای است که در دوره پهلوی اول پیش گرفته شد و نتایج آن معکوس بودند. از این رو ، پایان نامه حاضر بر آن است تا نشان دهد که، رسانه ها و در میان آن ها به ویژه به رسانه تلویزیون (سیمای جمهوری اسلامی) به عنوان یکی از موثرترین ابزارها چگونه می تواند در یکپارچگی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و در برقراری ارتباط با اقوام موثر عمل نماید. بر این اساس معرفت شناسی و هستی شناسی ژئوپلتیک رسانه در جمهوری اسلامی ایران و نیز تبیین نقش و کارکرد رسانه ملی و بخصوص سیمای جمهوری اسلامی در انسجام و تقویت همگرایی قومی در جمهوری اسلامی ایران مهمترین هدف این پایان نامه را تشکیل می دهد. اینکه کارکرد یا کارکردهای رسانه ای زمینه ساز همگرایی قومی و یا بالعکس واگرایی قومی در سیمای جمهوری اسلامی کدامند؟ و نیز سیمای جمهوری اسلامی با استفاده از کدام راهکارها می تواند تهدیدات ناشی از تنوع قومیتها را در ایران به فرصت تبدیل نماید؟ مهمترین سوال های تحقیق حاضر را تشکیل می دهند. نتایج تحقیق نشان می دهد که کارکرد مثبت سیمای جمهوری اسلامی ایران (آموزشی، توزیعی، تعمیم و یکپارچه سازی، برجسته سازی، پالایشی، جامعه پذیری و فرهنگ پذیری ) منجر به تقویت همگرایی و انسجام ملی و کارکرد منفی سیما (تخریب هویتی ، انعکاس اختلافات قومیتی) منجر به واگرایی و تشدید بحران هویت قومی در ایران خواهد شد.